موضوع تاب آوری توجه زیادی را در سال های اخیر به خود جلب کرده است. تاب آوری به قابلیت سیستم در مقابله با اغتشاشات شدید بیرونی اشاره دارد. زمانی یک سیستم تاب آور است که بتواند مخاطرات را جذب کرده خود را با شرایط به سرعت در حال تغییر انطباق دهد، بدون این که کارکرد اصلی خود را از دست بدهد. در این مقاله ما یک الگوی داده ستانده منطقه ای را برای بررسی تاب آوری انرژی یک اقتصاد در الگوی چند کشوری برای سال 2014 استفاده کرده ایم که وابستگی های بین بخشی و بین منطقه ای را در ساختار اقتصادی در نظر می گیرد. این الگو اثرات اختلال تولید انرژی تصادفی بر کل سیستم داده ستانده چند منطقه ای را به شکل کسری تقاضای نهایی محاسبه می کند. نتایج نشان می دهد زمانی که عرضه برق کاهش می یابد تقاضای بخش ها از دیگر حامل های انرژی افزایش می یابد یعنی این حامل های انرژی را جانشین برق می کند، اما در حالت کلی سایر حامل های انرژی جانشین مناسبی برای تمام بخش های اقتصادی نیستند. همچنین در حالت تعامل اقتصادی بروز شوک در یک منطقه توسط دیگر مناطق پوشش داده می شود. بنابراین مشارکت بین مناطق به طور قابل توجهی تاب آوری انرژی فردی و جمعی را بهبود می بخشد.

هدف از این تحقیق بررسی تغییرات شاخص تنش آبی گیاه کینوا بود. تیمارهای مورد بررسی در این پژوهش چهار سطح آبیاری 100، 75، 50 و 25 درصد نیاز آبی (به ترتیب T1، T2، T3 و T4) بوده که در قالب طرح کاملاً تصادفی و در سه تکرار و در طول فصل رشد کینوا در سال 97-1396 انجام شد. بر اساس نتایج این پژوهش، بیشترین مقدار از زیست توده، وزن خشک برگ، ساقه، ریشه و سنبله به ترتیب با 7/39، 3/11، 8/8، 83/2، 8/16 گرم در بوته در تیمار T1 مشاهده شد. تیمارهای T2، T3 و T4 در مقایسه با تیمار T1 منجر به کاهش 6/37، 5/52 و 8/64 درصد در عملکرد دانه، 4/30، 5/34 و 7/30 درصد در شاخص برداشت، 4/16، 7/29 و 1/51 درصد در زیست توده و افزایش 4/19، 6/36 و 4/77 درصد در کارایی مصرف آب شد. نتایج نشان داد CWSI با عملکرد دانه و زیست توده، همبستگی منفی در سطح احتمال یک درصد دارد و با افزایش CWSI از میزان عملکرد دانه کاسته می شود. بیشترین و کمترین میزان از عملکرد دانه نیز در این پژوهش در متوسط CWSI برابر با 05/0 و 61/0 به دست آمد؛ به طوری که برای دست یابی به بیشترین عملکرد دانه در بوته، پس از رسیدن به CWSI=0. 05 باید گیاهان آبیاری شوند. بیشترین و کمترین میزان از شاخص CWSI به ترتیب در تیمارهای T4 (با 72/0) T1 (با 05/0) مشاهده شد. مقادیر متوسط CWSI در تیمارهای مختلف T1، T2، T3 و T4 در روز قبل از آبیاری، به ترتیب برابر با 05/0، 19/0، 48/0 و 72/0 بود. کاهش میزان آبیاری از 100 به 75 درصد نیاز آبی منجر به افزایش 8/3 برابری در شاخص CWSI شد. به طور کلی از این شاخص برای برنامه ریزی این گیاه می توان استفاده کرد، به طوری که بهترین زمان آبیاری در تیمار شاهد بر اساس رابطه (Tc-Ta)a=2. 41-0. 21 VPD (5≤, VPD≤, 20) است.

گلرنگ یکی از گیاهان روغنی مهم به شمار می رود که تحت تنش آبی عملکرد آن کاهش می یابد. به همین دلیل تعیین واکنش آن نسبت به مدیریتهای مختلف آب آبیاری بسیار حائز اهمیت است. در این پژوهش از مدل AquaCrop جهت شبیه سازی برنامه ریزی آبیاری گلرنگ برای روش های آبیاری قطره ای سطحی، زیرسطحی و جویچه ای استفاده شد. پیش از آن، مدل AquaCrop با استفاده از داده های برداشت شده از یک مزرعه تحقیقاتی در کرمانشاه واقع در طول جغرافیایی 47 درجه و 9 دقیقه شرقی و عرض 34 درجه و 21 دقیقه شمالی واسنجی شد. در استراتژی نخست اعمال آبیاری تا حد ظرفیت زراعی در دور ثابت (1، 5، 10 و 20 روز)، در استراتژی دوم اعمال مقدار ثابت آب آبیاری (مقادیر 10 تا 50 میلی متر برای روش های آبیاری قطره ای سطحی و زیر سطحی و مقادیر 10 تا 90 میلی متر برای روش جویچه ای) در دور ثابت (2 و 4 روز برای آبیاری قطره ای سطحی و زیرسطحی و 10 و 20 روز برای جویچه ای) و در استراتژی سوم تأمین نیاز آبی گیاه در سطوح 100، 66 و 33 درصد در طول فصل زراعی برای هر سه روش آبیاری در نظر گرفته شد. نتایج این پژوهش نشان داد که بیشترین عملکرد زیست توده و بهره وری آب در استراتژی های اول و دوم به دست آمد. مقادیر حداکثر برای عملکرد و زیست توده به ترتیب برابر با 7/3، 2/12 تن در هکتار و بیشترین مقدار بهره وری آب برابر با 54/0 کیلوگرم بر مترمکعب در روش های قطره ای سطحی و زیرسطحی و 69/0 کیلوگرم بر مترمکعب در آبیاری جویچه ای بود. با توجه به اینکه اعمال استراتژی دوم برای کشاورزان آسان تر است، پیشنهاد می شود از این روش برنامه ریزی آبیاری در مزرعه استفاده شود؛ بنابراین برای آبیاری قطره ای سطحی و زیر سطحی 10 میلی متر آب آبیاری با دور دو روز و برای آبیاری جویچه ای 30 میلی متر آبیاری با دور 10 روز پیشنهاد می شود.

روش­ های تجربی و نظری (بیلان انرژی) به­ طور گسترده برای محاسبه شاخص تنش آبی گیاه (CWSI) و برنامه ریزی آبیاری مورد استفاده قرار می­ گیرند تا وضعیت آب گیاه را توصیف کنند. برنامه ریزی آبیاری در تحقیق حاضر با استفاده از دستگاه مادون قرمز دستی و روش تجربی Idso et al. (1981) در مزرعه تحقیقاتی دانشکده کشاورزی دانشگاه ارومیه برای ماش سیاه تحت رژیم های مختلف آبیاری با روش قطره ای در سال 1396 صورت گرفت. طرح آزمایشی در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی با سه سطح آبیاری I1، I2 و I3 به ترتیب 50، 75 و 100 درصد نیاز آبی در سه تکرار اجرا گردید. با استفاده از معادلات خطوط مبنای به­ دست آمده برای هر تیمار، مقادیر میانگین CWSI در طول فصل رشد ماش سیاه برای تیمارهای I1، I2 و I3 به ترتیب 37/0، 23/0 و 15/0 محاسبه گردید. رابطه بین CWSI و عمق کل آبیاری (میلی­ متر) به صورت CWSI =-0. 0008(I) + 0. 58 و رابطه بین عملکرد دانه (تن بر هکتار) ماش سیاه و CWSI نیز به صورت Yield =-1. 8237(CWSI) + 2. 1435 تعیین گردید که مقادیر ضریب تبیین (R2) روابط به ترتیب 98/0 و 99/0 به­ دست آمد که دقت بالای مدل­ های رگرسیونی را نشان می­ دهد. به طور کلی، اگر مقدار آب با اعمال تنش در طول دوره رشد گیاه کاهش پیدا کند، مقدار CWSI افزایش می­ یابد و در نتیجه با افزایش CWSI، مقدار عملکرد دانه محصول کاهش می­ یابد. در نهایت تیمار بدون تنش (I3) با 15/0CWSI= اساس برنامه ریزی آبیاری قرار گرفت و سپس روابطی برای تعیین زمان آبیاری با استفاده از CWSI در اقلیم ارومیه برای چهار مرحله از رشد ماش سیاه شامل آغاز گلدهی-گلدهی، تشکیل نیام، پرشدن نیام و دانه و رسیدگی فیزیولوژیکی به ترتیب (AVPD)1579/0-9498/1=C(Ta-Tc)، (AVPD)1585/0-4395/4=C(Ta-Tc)، (AVPD)0578/0-4676/2=C(Ta-Tc) و (AVPD)1462/0-7532/5=C(Ta-Tc) ارائه گردید.

لطفا برای مشاهده چکیده به متن کامل (PDF) مراجعه فرمایید.